Categorie: Ritueel

Toevlucht, offergaven aan de Boeddha aan bieden, neerbuigingen – deze traditionele vormen van devotie komen in alle Boeddhistische tradities voor, van Zen en Vipassana tot in het Tibetaans Boeddhisme. Voor Westerlingen met een protestantse achtergrond, zoals ik zelf, is dit vaak wennen. Ik deel mijn worstelingen en overwegingen op dit blog.

Belichaamd Boeddhisme in een online wereld

Zoals ik hier zit heb ik een lichaam. Vanzelfsprekend misschien, maar nu de meeste van onze communicatie via schermen verloopt, zou je het kunnen vergeten. Zoals iedereen zit ik aan beide kanten van het scherm: ik verdien mijn geld online, en ontmoet mijn collega’s bij de koffie op fora en Facebook. Maar toen vorige week mijn hernia (licht) terug kwam, kon mijn lichaam niet worden genegeerd. Maak je geen zorgen: het lijkt onder controle, maar je wordt wel met je neus op de beperkingen van online leven gedrukt. Tenzij ik die problemen ‘deel’, ziet niemand ze.

In mijn community van online publishers deelde Cathy McGraw recent een stuk waarin ze aan gaf hoe moeilijk het is op de hoogte te blijven van online collega’s als ze niets van zich laten horen. We maken online contacten, maar de band is flinterdun: als ze om wat voor reden offline gaan, hebben we geen enkele manier om te achterhalen hoe  het met ze gaat en alles goed is. Als je de online wereld neemt zoals hij zich aan je voordoet, dan zijn we ieder niet meer dan bytes en likes en leuke foto’s. En dan ook nog gefilterd op het positieve. Als de echte wereld ingrijpt – als onze belichaamd bestaan de overhand neemt – hebben onze online vrienden geen manier om na te gaan wat er gebeurd is.

Als cultuur zijn we nog bezig om te leren gaan met de effecten van leven via schermen. De bezorgde vader Steve Almond vraagt zich in de New York Times af of zijn dochter die onmogelijk rode vogel zal herinneren die op een dag op hun balkon verscheen.

Volwassenen of kinderen: voor velen van ons zijn de echte-wereld-zintuigelijke ervaringen niet langer onze primaire toegang tot de wereld. Ik vraag me af wat dat met onze spirituele en geestelijke gezondheid doet.

‘Just Sit’, als Zen advies, is vermoedelijk een goede manier om mensen te helpen aandacht aan zichzelf te geven en zelf-kennis te ontwikkelen. Ze zullen hun lichaam ervaren via de pijntjes van het zitten in een ongemakkelijke houding. Maar helpt het mensen opnieuw via de zintuigen contact met de wereld te maken?

Ondy Wilson, een van mijn leraren, benadrukt vaak dat het in het Boeddhisme gaat om een beweging van hoofd naar hart. Dat wil zeggen, denk ik, van cerebraal naar volledig doorvoeld en emotioneel geïntegreerd. Voor ons westerlingen is dit een belangrijk punt, want ons onderwijs systeem is heel erg cerebraal.

Stil zitten en boeddhisme bestuderen – hoe waardevol ook – helpen niet het hart chakra te activeren. Meditaties zoals de nektarregen meditatie (*) werken heel goed, maar ik denk dat er een reden is dat veel van de zogenoemde ‘voorbereidende beoefeningen’  fysiek zijn. Verder lezen Belichaamd Boeddhisme in een online wereld

Toevluchtsgebedje

Het volgende Toevluchts gebedje heb ik geschreven in 2011:

Tot aan mijn Verlichting neem ik toevlucht tot de Boeddha, alle verlichte wezens en mijn eigen Boeddha natuur.

Ik neem toevlucht tot de Dharma, de universele waarheid en het zuivere pad dat naar Verlichting leidt.

Ik neem toevlucht tot de Sangha, de gemeenschap van hen die mij voorgegaan zijn op het pad.

Toevlucht nemen is de enige manier om je ‘officieel’ Boeddhist te verklaren. De eerste keer dat je toevlucht neemt, doe je dat vaak bij een Boeddhistische leraar. Dit wordt ook wel de toevluchtsgelofte genoemd. In mijn traditie worden de volgende rituele zaken als advies mee gegeven:

  • 3 maal ’s ochtends en 3 maal ’s avonds toevlucht nemen, bijvoorbeeld met bovenstaande gedicht. 
  • Al je eten en drinken aan de Boeddha, Dharma Sangha offeren. Ik doe dit, als ik er aan denk, elke ochtend bij mijn ochtendmeditatie in een keer. Idealiter doe je het bij elke maaltijd.
  • Dagelijks hoor je aan de waarde van Toevlucht nemen te denken, bijvoorbeeld over het verschil tussen toevlucht nemen in de Boeddha, de Dharma en de Sangha.

Belangrijk algemeen punt bij toevlucht nemen: dit is een Boeddhisme breed ritueel en als je toevlucht neemt wordt je dus niet specifiek Tibetaans Boeddhist, of Zen Boeddhist of Theravada Boeddhist. Je wordt Boeddhist. De smaak kies je zelf en daarin kan je ook van gedachten veranderen.

Het essentiële punt is dat je kiest voor het Boeddhisme als pad naar verlichting.

Hoewel je natuurlijk gewoon naar de dokter gaat en je gezonde verstand blijft gebruiken, is het niet de bedoeling dat je bijvoorbeeld tot God gaat bidden om je uit de problemen te helpen of een Hindu meditatie gaat doen met als doel dat het je verlichting brengt.

In de praktijk wordt dit niet al te streng toegepast. Zo zitten er in het Tibetaans Boeddhisme allerlei rituelen die de lokale goden moeten pacificeren en ook in elke andere regio waar het Boeddhisme ingeburgerd is geraakt, is het vermengd met de lokale religie en gebruiken.